ISRO Launches New Mission 2024: इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO) ने 1 जानेवारी 2024 रोजी ची पहिली मोहीम सुरू केली. अंतराळ संस्थेने XPoSat (X-ray Polarimeter Satellite) आणि 10 इतर उपग्रहांना PSLV-C58 रॉकेटवर श्रीहरिकोटा स्पेसपोर्टवरून स्फोट केले. हे भारतातील पहिले XPoSat आहे ज्याचे उद्दिष्ट तीव्र एक्स-रे स्त्रोतांच्या ध्रुवीकरणाची तपासणी करणे आणि कृष्णविवरांच्या रहस्यमय जगाचा अभ्यास करणे आहे.

एक्सपोस्टसॅटच्या प्रक्षेपणप्रसंगी बोलताना, खगोलभौतिकशास्त्रज्ञ डॉ आरसी कपूर यांनी वृत्तसंस्था पीटीआयला सांगितले की, “एक्सपोस्टसॅट हा भारताचा पहिला एक्स-रे उपग्रह आहे. हे न्यूट्रॉन तारे आणि ब्लॅक होल सारख्या विदेशी वस्तूंमधून येणारे क्ष-किरण शोधण्याच्या उद्देशाने आहे.”

XPoSat मिशन बद्दल सर्व

इस्रोचे PSLV-C58 मिशन XPOSAT उपग्रह पूर्वेकडे कमी झुकाव असलेल्या कक्षेत प्रक्षेपित करेल. “एक्सपोसॅटच्या इंजेक्शननंतर, ऑर्बिटल प्लॅटफॉर्म (OP) प्रयोगांसाठी 3-अक्ष स्थिर मोडमध्ये राखण्यासाठी 350 किमी परिपत्रक कक्षेत कमी करण्यासाठी PS4 स्टेज दोनदा पुन्हा सुरू केला जाईल,” असे स्पेस एजन्सीने सांगितले.

ISRO आणि IN-SPACE द्वारे पुरवलेल्या 10 ओळखल्या गेलेल्या पेलोड्सच्या उद्दिष्टपूर्तीसाठी PSLV ऑर्बिटल एक्सपेरिमेंटल मॉड्यूल-3 (POEM-3) प्रयोग राबविण्यात येईल,’ असे इस्रोने म्हटले आहे.

XPoSat चे अंतराळ यान कमी पृथ्वीच्या कक्षेत दोन वैज्ञानिक पेलोड वाहून नेईल. “प्राथमिक पेलोड POLIX (क्ष-किरणांमधील ध्रुवीयमापक साधन) खगोलीय उत्पत्तीच्या 8-30 keV फोटॉनच्या मध्यम क्ष-किरण ऊर्जा श्रेणीमध्ये ध्रुवमिति मापदंड (ध्रुवीकरणाचा अंश आणि कोन) मोजेल. XSPECT (क्ष-किरण स्पेक्ट्रोस्कोपी आणि टाइमिंग) पेलोड 0.8-15 केव्ही ऊर्जा श्रेणीमध्ये स्पेक्ट्रोस्कोपिक माहिती देईल,” इस्रोने सांगितले.

XPoSat चे उद्दिष्ट अंतराळातील तीव्र क्ष-किरण स्त्रोतांच्या ध्रुवीकरणाची तपासणी करणे आहे. इस्रोच्या म्हणण्यानुसार, खगोलीय स्त्रोतांमधून क्ष-किरण उत्सर्जनाच्या अंतराळ-आधारित ध्रुवीकरण मोजमापांमध्ये संशोधन करणारा ISRO कडून हा पहिला समर्पित वैज्ञानिक उपग्रह आहे.